Co to jest gastroskopia? Podstawowe informacje
Gastroskopia – na czym polega to badanie?
Gastroskopia, znana również jako panendoskopia lub endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, to kluczowe badanie diagnostyczne pozwalające na szczegółową ocenę stanu przełyku, żołądka i dwunastnicy. Polega ono na wprowadzeniu przez lekarza cienkiego, giętkiego narzędzia, zwanego endoskopem, do górnego odcinka przewodu pokarmowego. Endoskop ten jest wyposażony w miniaturową kamerę, która transmituje obraz na monitor, umożliwiając dokładną wizualizację błony śluzowej badanych narządów. Jest to jedna z najskuteczniejszych metod diagnostycznych stosowanych w gastrologii, pozwalająca na wczesne wykrycie wielu schorzeń.
Co wykryje gastroskopia?
Dzięki gastroskopii lekarz może precyzyjnie ocenić stan błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy. Badanie pozwala na wykrycie różnorodnych nieprawidłowości, takich jak zapalenie błony śluzowej, choroba wrzodowa, żylaki przełyku, polipy, a także zmiany przednowotworowe i nowotworowe, w tym raki żołądka czy przełyku. Ponadto, podczas gastroskopii możliwe jest pobranie wycinków błony śluzowej do badań histopatologicznych, co jest niezbędne do postawienia ostatecznej diagnozy histopatologicznej, a także wykonanie testu ureazowego w celu wykrycia obecności bakterii Helicobacter pylori, która jest częstą przyczyną wielu schorzeń żołądkowo-jelitowych. Gastroskopia może również służyć celom terapeutycznym, na przykład w leczeniu żylaków przełyku czy usuwaniu ciał obcych.
Przygotowanie do gastroskopii i wskazania do badania
Jak przygotować się do gastroskopii?
Skuteczne przygotowanie do gastroskopii jest kluczowe dla komfortu pacjenta i dokładności badania. Podstawową zasadą jest pozostawanie na czczo, co oznacza minimum 6 godzin bez spożywania posiłków stałych i co najmniej 4 godziny bez przyjmowania jakichkolwiek płynów. W dniu badania należy unikać palenia papierosów oraz żucia gumy, ponieważ mogą one stymulować wydzielanie soku żołądkowego, co utrudni badanie. Ważne jest również poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i ewentualnych alergiach. W przypadku gastroskopii wykonywanej w znieczuleniu ogólnym, konieczne jest zapewnienie sobie opieki innej osoby po badaniu.
Wskazania do gastroskopii. Kiedy zrobić gastroskopię?
Gastroskopię wykonuje się w przypadku wystąpienia określonych objawów sugerujących problemy w obrębie górnego odcinka przewodu pokarmowego. Do najczęstszych wskazań do gastroskopii należą: przewlekła zgaga, nawracające bóle w nadbrzuszu, dolegliwości dyspeptyczne, uczucie pełności, nudności, wymioty, problemy z przełykaniem (dysfagia), a także podejrzenie krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, które może objawiać się np. fusowatymi wymiotami lub smolistymi stolcami. Badanie jest również zalecane przy podejrzeniu chorób takich jak refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa, celiakia, a także w diagnostyce chorób nowotworowych przełyku i żołądka.
Przebieg gastroskopii i odczucia pacjenta
Przebieg gastroskopii – jak wygląda badanie?
Przebieg gastroskopii jest zazwyczaj dobrze tolerowany przez pacjentów, choć może wiązać się z pewnym dyskomfortem. Po dezynfekcji gardła i podaniu znieczulenia miejscowego, pacjent proszony jest o położenie się na lewym boku. Następnie lekarz delikatnie wprowadza endoskop przez jamę ustną, przełyk, aż do żołądka i dwunastnicy. W trakcie badania lekarz może poprosić pacjenta o przełknięcie endoskopu, co ułatwia jego przejście. Całe badanie trwa zazwyczaj od kilku do kilkunastu minut, maksymalnie do 30 minut, w zależności od złożoności procedury i ewentualnych dodatkowych czynności, takich jak pobranie wycinków.
Czy gastroskopia boli? Znieczulenie i komfort pacjenta
Gastroskopia jest badaniem zazwyczaj nieprzyjemnym, ale niebolesnym. Aby zminimalizować dyskomfort, stosuje się znieczulenie miejscowe gardła, które powoduje zdrętwienie i zmniejsza odruch wymiotny. W uzasadnionych przypadkach, dla zwiększenia komfortu pacjenta, możliwe jest zastosowanie sedacji (lekkiego znieczulenia dożylnego) lub nawet znieczulenia ogólnego. Coraz popularniejszą alternatywą jest gastroskopia przeznosowa, gdzie endoskop o mniejszej średnicy wprowadzany jest przez nos, co eliminuje kontakt z językiem i znacząco redukuje dyskomfort.
Możliwe powikłania i postępowanie po gastroskopii
Możliwe powikłania po gastroskopii
Powikłania po gastroskopii są rzadkie, występują u około 0,5% pacjentów. Najczęściej zgłaszanymi powikłaniami są niewielkie krwawienia lub przedziurawienia ściany przewodu pokarmowego, zwłaszcza gdy w trakcie badania wykonywane są procedury terapeutyczne, takie jak usuwanie polipów czy poszerzanie zwężeń. Ryzyko zakażenia jest minimalne dzięki rygorystycznym procedurom dezynfekcji sprzętu medycznego. Ważne jest, aby po badaniu zgłosić lekarzowi wszelkie niepokojące objawy, takie jak silny ból brzucha, gorączka czy nasilające się krwawienie.
Co można jeść po gastroskopii?
Po zakończeniu gastroskopii, po ustąpieniu działania znieczulenia miejscowego gardła (co zazwyczaj trwa około 2 godzin), pacjent może powrócić do normalnego sposobu odżywiania. Zaleca się jednak rozpoczęcie od lekkostrawnych posiłków, aby nie obciążać dodatkowo przewodu pokarmowego. Unikaj potraw tłustych, smażonych, ostrych oraz bardzo gorących lub zimnych. W przypadku gastroskopii wykonanej w znieczuleniu ogólnym, zaleca się pozostanie pod obserwacją przez pewien czas i stosowanie się do zaleceń lekarza dotyczących pierwszego posiłku. Po znieczuleniu ogólnym nie należy prowadzić pojazdów mechanicznych przez co najmniej 24 godziny.
Jeśli szukasz ciekawych, angażujących artykułów, które poruszają różnorodne kwestie i dostarczają wartościowych treści – z przyjemnością je dla Ciebie stworzę. Pisanie jest dla mnie misją, która pozwala przekazywać coś wartościowego, zmieniać perspektywy i wzbogacać codzienność moich czytelników.